‘Wie
altijd doet wat hij altijd heeft gedaan, krijgt altijd het resultaat dat hij
altijd heeft gehad.’
Wie is er niet vertrouwd met
zijn confortzone? We hebben het hier duidelijk niet over een fysieke ruimte,
maar over die gemoedstoestand waarin we tevreden zijn met ons dagelijks
bestaan, waarin we het gevoel hebben dat we zijn aangekomen waar we zijn willen
en we dus duidelijk niet op enige additionele stress zitten te wachten.
Ogenschijnlijk is het ook een
prettige plek om te vertoeven, immers, je voelt je er veilig omdat je weet wat je
hebt en omdat dat de kans op nare verrassingen zo goed als nihil is. Toch is
het eigenlijk geen plek om langere tijd te blijven. En ik weet heel goed dat de
meeste HSP’ers grote moeite hebben met het omarmen van nieuwe ideeën en het het
maken van plannen om onbekende dingen te ondernemen, vooral ook wanneer ze zich
geen duidelijk beeld kunnen vormen van de mogelijke risico’s of van alles wat
hen verder nog zoal boven het hoofd zou kunnen hangen. Het is nu eenmaal zo bij
veel HSP’ers dat ze de neiging hebben om met name aan díe dingen te denken die
wel eens mis zouden kunnen gaan, of anders gezegd, veel HSP’ers blinken uit in
het bedenken van doemscenarios. Het zal menigeen dan ook bekend voorkomen
wanneer ik stel dat de HSP’er zich helemaal niet lekker voelt wanneer hij of
zij van te voren niet heel zeker weet dat een bepaald, laten we zeggen, avontuur hem zal bekomen en hem in een
nieuwe comfortzone zal doen belanden.
Maar is dat veilige gevoel dat
een comfortzone je oplevert wel écht zo veilig? Als je zegt dat je rust, kalmte
en harmonie wilt, zeg je daarmee ook
dat je geen nieuwe uitdagingen aan wilt
gaan. Dat je niet aan nieuwe avonturen wilt beginnen. Dat je geen nieuwe dingen
wilt leren. Dat je geen nieuwe ontdekkingen wilt doen. Misschien zeg je zelfs
ook wel dat je geen nieuwe mensen wilt leren kennen. Nee, je vindt het allemaal
wel goed zo. Mocht je je in dit beeld herkennen, dan heb ik slecht nieuws voor
je. Dat gevoel van rust en veiligheid dat je zo graag in stand wilt houden, is
een tijdbom. Waarom? Omdat je niet de enige mens op aarde bent: je kunt dan misschien
wel je eigen doen en laten controleren, maar je kunt nooit voorspellen hoe anderen
om je heen zich zullen gedragen.
Je hebt een relatie met iemand
die niet goed voor je is. Je wéét dat diegene niet goed voor je is, maar omdat
je ook weet wat voor vlees je in de kuip hebt en je speciale antennes hebt
ontwikkeld die je helpen de problemen zo veel mogelijk te omzeilen, voel je je,
hoewel nou niet direct echt gelúkkig, in ieder geval veilig want je hebt –dat dénk
je tenminste- de situatie in de hand. Je blijft
liever in je confortzone dan de nodige moed te verzamelen om enige actie te
ondernemen. Actie ondernemen hoeft niet
direct te betekenen dat je, al dan niet in een opwelling, besluit zo’n
ongezonde relatie te beëindigen, maar je zou
bijvoorbeeld ook aan het aanleren van (nieuwe) communicatietechnieken
kunnen denken, of aan het samen bezoeken van een relatiecoach.
Echter, ik geef je op een briefje dat, als jíj niet iets doet
om een onhoudbare toestand te veranderen omdat je jezelf liever blijft
wijsmaken dat het allemaal zo’n vaart niet loopt en dat je de boel onder
controle hebt, er vroeger of later van buitenaf iets zal voorvallen waardoor je
alsnog wordt gedwongen om iets te ondernemen. In dat geval is het niet jouw eigen
besluit om uit je comfortzone te stappen, maar is het door het besluit van een
ander dat je –naar alle waarschijnlijkheid juist op het moment dat je er het
minst op bedacht bent- in beweging moet komen op een manier waar je dan niet
zelf voor kunt kiezen.
Wie zich in zijn of haar
confortzone bevindt meent ten onrechte dat hij de situatie de baas is. De tijdbom
bestaat uit het simple feit dat niets in de wereld, in het universum, statisch
is. Wil je echt voor zover als dat maar mogelijk is de baas over je leven zijn,
dan zit er niets anders op dan zelf de touwtjes in handen te nemen en bewust stil
te staan bij de vraag van wat je nu eigenlijk wilt met je leven. Wil je niet dat er vóór jou wordt beslist ,
dan zul je zelf moeten beslissen. Je zult zelf het initiatief moeten nemen. En
hoewel je zelfs dan nog niet kunt voorkomen dat er zich factoren van buitenaf voordoen
die van invloed zijn op je bestaan, kun je in ieder geval zelf in actie komen op
de wijze die jou het beste uitkomt en hoef je je geen slachtoffer te voelen
wanneer die tijdbom barst zonder dat je de ellende ook maar hebt (willen) zien
aankomen. HSP’ers hebben nogal eens de neiging zichzelf als slachtoffer van die
harde, gemene en materialistische wereld te zien. Ja, die wereld ís
materialistisch en hij is ook hard, maar dat betekent niet dat je machteloos
hoeft te zijn. Mocht je meer willen lezen over deze slachtoffersrol, dan heb je
misschien iets aan mijn eerdere artikel over de Dramadriehoek:
‘Redder, slachtoffer of aanklager, met welke rol identificeer je je het meest?’
Wat kun je doen?
'Durven is even je evenwicht verliezen; niet durven is uiteindelijk jezelf verliezen.’
S. Kierkegaard
Ben
je HSP’er en zit je veilig in je comfortzone, dan is het zeer wel mogelijk dat
je enorm opziet tegen alles wat samenhangt met veranderingen en actie
ondernemen. Een van de kenmerken van hooggevoeligheid is immers moeite hebben
met nieuwe uitdagingen en onbekende situaties. Je bent dus niet de enige die
veel liever blijft zitten waar hij zit. Bang zijn mag. Bang zijn is menselijk.
En het is ook helemaal waar: je weet bij het doen van stappen nooit waar je uit
zult komen. Daar staat echter tegenover dat het niet minder waar is dat je, als
je niet je nek uit steekt, altijd maar weer tegen dezelfde problemen op blijft
lopen: net zo lang tot je, zoals we net al zagen, als gevolg van een plotselinge
gebeurtenis vanuit een overwachte hoek, ineens gedwongen wordt om in beweging
te komen.
Misschien
is het een goed idee om eens te kijken naar waar je bang voor bent, naar wat je
ervan weerhoudt om eens iets nieuws te proberen. Angsten, je zou ze ook
saboteurs kunnen noemen, hebben de “taak” om je te beschermen. Ze willen je
beschermen, maar daarmee zorgen ze er tegelijkertijd voor dat je innerlijk niet
verder komt, dat je als mens niet groeit en je niet ontwikkelt. Deze saboteurs
zijn makkelijk te herkennen aan het soort stemmetjes als: ‘Dat kun je toch niet
en dat weet je best. Denk maar eens aan X, dat was immers ook een ramp.’ Of: ‘Nee
hoor, géén nieuwe dingen. Blijf zou maar gewoon doen wat je altijd doet want
dan weet je ook wat je kunt verwachten.’ Of: ‘Innerlijk groeien? Waarvoor in vredesnaam? Nieuwe dingen leren? Wat een onzin. Alsof je
op school al niet zat geleerd zou hebben.’ Of: ‘Veranderen? Hou toch op. Dat
zeggen ze alleen maar omdat ze je op je bek willen zien gaan. Je wilt toch
zeker niet voor paal staan?’ Of: ‘Weet je nou nog niet dat het onnverstandig is
om de aandacht te willen trekken?’ In het artikel Hooggevoeligheid
en innerlijke saboteurs kun je hier meer over lezen.
· Is het je gelukt om zo’n stemmetje te ontmaskeren als
een halve waarheid, of mogelijk zelfs als een regelrechte leugen, dan is het
een goed idee om de betreffende saboteur te bedanken omdat hij je au fond alleen
maar voor mogelijke ellende wil behoeden. Dat is zijn taak: je tegenhouden
zodat je voor nare ervaringen gespaard zult blijven. Ooit eens was zijn advies
nuttig, dat is het nu niet meer. Probeer te ontdekken waar het stemmetje
vandaan komt, of het misschien het resultaat is van nare dingen die je in het
verleden hebt meegemaakt of dat het deel uitmaakt van het repertoire wijze
lessen die je van je ouders of van je leraren op school hebt meegekregen.
· Stel jezelf de vraag of die waarschuwing uit je
kinderjaren echt van toepassing is op de huidige situatie die om verandering
smeekt.
· Probeer een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van
wát je precies zou willen veranderen,
bijvoorbeeld een gewoonte waar je last van hebt of een bepaald aanwensel. Of
stel dat je iets specifieks wilt leren om verder te komen in je leven: ga dan op
zoek naar de cursus die het beste bij je past en informeer naar alle details.
Misschien wil je aan een nieuwe sport gaan doen, of je aansluiten bij de een of
andere club: ga aan de slag en zoek alles uit wat je weten wilt. Informatie
vragen kan tegenwoordig haast altijd via internet, dus als je het eng vindt om
je gezicht te laten zien, dan is dat in dit stadium nog nergens voor nodig.
· Schrijf eens op wat voor jou de voordelen zijn van het
leren van iets nieuws. Bijvoorbeeld, wat schiet je ermee op om je in te
schrijven voor een cursus fotografie, of om taichi te gaan doen of om te leren
in het openbaar te spreken? Wat is de toegevoegde waarde daarvan voor jouw
leven zoals het op dit moment is? En kijk dan ook eens naar wat het voordeel
zou zijn van niets ondernemen, van gewoon te blijven doen wat je altijd al doet
en wat zo lekker veilig is. Een voordeel dáárvan zou kunnen zijn dat je niet de
aandacht hoeft te trekken en dat je niet uitgelachen zult worden. En probeer dan die beide kanten van de zaak eens eerlijk met
elkaar te vergelijken.
· Voor de meeste HSP’ers is het raadzaam om niet te veel
tegelijk te willen veranderen. Het motto is: Verander beetje bij beetje, met kleine stapjes om de beurt.
Onderzoek wat die stapjes zouden kunnen zijn. Leg
je de lat te hoog, dan ga je er uiteindelijk onderdoor. Besluit je bijvoobeeld dat je
Russisch wilt gaan leren, zoek dan eerst
een korte cursus voor beginnelingen. Kijk of je het wel echt leuk vindt en of
je overweg kunt met je medecursisten. Daarna
kun je dan kijken of je een vervolgcursus wilt doen, en dan nóg weer een…
· Levert je eerste poging niets op, geef het dan niet
meteen op. Het kan een idee zijn om te kijken naar wat er mis is gegaan (bijvoorbeeld,
lag het aan je verwachtingen of was het toch te hoog gegrepen?) zodat je dat
bij herhaling anders kunt doen. Ben je een HSP’er die perfectie nastreeft, leg
je er dan bij neer dat je nooit honderd procent foutloos Russisch zult leren
spreken. Lukt het bij de tweede poging nog niet? Geef het ook dan nog niet op.
Hou vol. Iets nieuws leren (of afleren!) kost tijd en moeite. Je hebt ook niet
in één keer leren lezen en schrijven, en voor staartdelingen heb je ook
meerdere pogingen moeten wagen. Oefening baart kunst.
· Vraag een naast om hulp. En ja, ik weet dat je daar
als HSP’er iets voor moet overwinnen. Leg hem of haar exact uit wat je wilt
bereiken en vraag of hij je daarin wil steunen. Vertel dan ook duidelijk
waaruit die hulp zou moeten bestaan.
· En heb je die eerste stap met success volbracht,
aarzel dan niet om dat ook te vieren! Het maakt niet uit of je met een kleine
voldoende bent geslaagd: het gaat hem om het slagen op zich en niet om het
cijfer (en dat geldt in het bijzonder voor die HSP’ers met perfectionistische
trekjes).
Ik
hoop dat deze ideeën je kunnen helpen om een volgende stap in je leven te
zetten. En voor wat betreft het volhouden en niet opgeven als iets je niet
meteen lukt, misschien kan deze korte YouTube van Nick
Vujicic je tot inspiratie dienen.
Je
zou ook kunnen beslissen om eens een paar coachingsessies te nemen om te kijken
wat jij zou kunnen doen om uit je comfortzone te komen. Sessies via Skype worden
steeds populairder en zijn in meerdere opzichten voordelig. Wil je meer weten
over het coachen in het algemeen, over HSP of over mijn manier van werken,
aarzel dan niet om contact op te nemen.