Deze maand wil ik het graag hebben over bot en
onbeschoft gedrag en over beledigingen, iets waar je als hooggevoelige last van
kunt hebben. Elaine Aron schrijft erover, maar ik ken het ook goed uit mijn
eigen coachingspraktijk: hooggevoeligen die met dit soort gedrag in aanraking
komen, trekken het zich nog al eens aan en voelen zich er dikwijls diep door
gekwetst. Dat gekwetste gevoel kan zo ver gaan dat iemand er volledig
geblokkeerd door kan raken. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik jaren geleden
(in de tijd dat ik er nog geen flauw idee van had dat ik HSP ben, laat staan
dat ik wist dat er zoiets als hooggevoeligheid bestond) enorm over mijn toeren
was en zelfs braakneigingen had toen ik te maken kreeg met road rage en iemand zijn middelvinger naar me op stak. Gelukkig kan
ik daar nu om lachen, en natuurlijk is zo’n obsceen gebaar, want dat is het
uiteindelijk wel, zodanig ingeburgerd dat weinigen er zich nog druk over zullen
maken.
Inmiddels zijn mij een paar dingen duidelijk geworden.
Ik heb geleerd dat mijn manier van reageren met mijzelf te maken heeft. Iemand
kan mij alleen maar raken of beledigen wanneer ik mij laat raken of beledigen,
wanneer ik mijzelf toesta om me door iemands gedrag aangesproken te voelen.
Goed, het mag dan de opzet van die ander zijn om mij te kwetsen, maar het
onbehoorlijke gedrag zegt iets over die ander en daar kan ik me niet
verantwoordelijk voor voelen. Iemands botheid, gebrek aan manieren of respectloze
gedrag ligt bij die iemand en niet bij mij. Ik kan daar niets aan doen en ik
kan het niet veranderen. Ik heb ook geleerd dat ik als HSP’er sneller geraakt
ben door dit soort gedrag omdat ik behalve het gebaar, behalve het uiterlijke
zichtbare gedrag van iemand, vaak ook zijn intentie, zijn gevoel en gedachten
áchter dat zichtbare gedrag opvang. Met andere woorden, als HSP’er krijg ik de
dubbele laag: gebaar én intentie. En dat kan dubbel hard binnenkomen.
Niet zelden word je als HSP’er uitgemaakt voor zwak of
overgevoelig, en als dat gebeurt voel je je misschien onmiddellijk aangevallen,
klein en onvolwaardig. ‘Zwak’ en ‘overgevoelig’ zijn oordelen, en degene die
deze woorden uitspreekt oordeelt vanuit zijn eigen perspectief. Wat zo iemand
dan in werkelijkheid zegt is: ‘Je bent zwakker/gevoeliger dan ik.’ Dat is wat hij
dan denkt: hij dènkt het, maar hij kan niet met zekerheid weten of het waar is.
Inderdaad, er zijn mensen die vinden dat HSP’ers
zwakkelingen zijn. In werkelijkheid is het overgrote merendeel van de
hooggevoelige mensen helemaal niet zwak in de algemene zin van het woord, maar
zijn ze alleen maar… hooggevoelig. Zwak en hooggevoelig zijn twee totaal
verschillende dingen. Alleen, die wetenschap kan niet verhinderen dat een
HSP’er nog al eens onder beledigingen en grof gedrag te lijden heeft. Wat is er
aan de hand?
Waarom komt
een belediging zo hard aan?
· Het kan zijn dat een nare opmerking
hard aankomt omdat hij je (onbewust) herinnert aan iets dat je als kind vaak te
horen kreeg. Je wordt uitgemaakt voor ‘slap’, het verwijt komt je bekend voor
en je voelt je op slag onvolwaardig en/of schuldig. Is dat het geval dan is er
sprake van een oude overtuiging, van iets dat nu niet meer voor je geldt, maar
wat nog altijd pijn doet.
· Het kan ook zijn dat je je gekwetst
voelt omdat je een wat zwak zelfbeeld hebt en je zo’n negatieve opmerking
automatisch opvat als een bevestiging daarvan. ‘Zie je wel,’ denk je dan, ‘ik
deug inderdaad niet. Zijn zien het ook. Ik ben een slappeling.’
· Een andere mogelijkheid is dat je
jezelf graag vergelijkt met anderen, dat je graag deel uitmaakt van een groep
maar dat je het gevoel hebt dat je er niet helemaal in past. Dat je toch anders
bent. Dat je niet nèt zo goed, leuk, fit, slank of wat dan ook bent als de
anderen. Als dat zo is, kan het zijn dat je voortdurend op je tenen loopt en je
‘beter’ voordoet dan je bent. Je voelt je dan niet prettig. In dat geval zie je
waarschijnlijk ook je sterke punten niet meer en voel je je alleen nog maar de
mindere omdat je je alleen nog maar op je zogenaamde tekortkomingen kunt
concentreren. Iemand hoeft dan maar ‘iets’ tegen je te zeggen, en je vat het
intens persoonlijk op bent prompt in zak en as.
Het hangt
helemaal van jezelf af of je je aangesproken voelt, of je je bekritiseerd of
beledigd voelt. Een opmerking kan onterecht zijn, maar hij kan ook terecht zijn
–niemand is immers volmaakt. Het kan best zijn dat iemand iets over je gedrag
zegt wat tot op zekere hoogte, of misschien zelf wel helemaal waar is. In die
zin is het dan ook verstandig om na te gaan of je iets aan je gedrag zou kunnen
veranderen of verbeteren, en je zou die ander dan ook op kalme wijze kunnen
vragen of hij bereid is zijn commentaar toe te lichten.
Voel je je
beledigd, gekrenkt, geïrriteerd of gekwetst dan is het misschien een idee om eens
goed bij jezelf naar binnen te kijken om uit te zoeken waarom bepaalde woorden
je zo van je stuk brengen. Kijk nog eens naar de punten die ik hier boven noemde en ga ermee aan de
slag. Begrijp je waar je pijn vandaan komt dan verliezen kritische woorden hun “gif”
en zul je er op den duur soepeler mee om kunnen gaan. Je kunt dat
kijken alleen doen, of met de hulp van een coach of een therapeut die gespecialiseerd
is in het herkennen en ontmaskeren van dit soort gevoelens.
Als coach die
zich met name richt op thema’s die rechtstreeks samenhangen met de
hooggevoeligheid, kom ik regelmatig met deze ‘gevoelige’ kwestie in aanraking.
Ik wil je graag helpen bij het ontkrachten ervan. Mocht je meer willen weten
over het coachen, over mijn manier van werken (via Skype), neem dan gerust contact met mij op.